Çay Üretiminde Üretici Geliri ve Verimi Artırmaya Yönelik Bir Araştırma: Artvin İli Örneği

Abstract

Türkiye’de çay üretimi Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan 5 ilde yapılmaktadır. Bu illerden Artvin Türkiye üretiminden %10’luk pay alarak 3. sırada yer almaktadır. Ancak bu ilde çay verimi diğer iller kadar yüksek değildir. Bu çalışmanın amacı Artvin ilinde çay üretiminde verim düşüklüğüne neden olan faktörlerin belirlenmesi, bunların etkilerinin azaltılması ve kaliteye yönelik gelişmelerle üründe fiyat artışları sağlayarak hanelerin ekonomik kalkınmalarına yardımcı olmaktır. Çalışmada ana kitle oranlarına dayalı basit tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılarak 100 birey ile yüz-yüze görüşülmüştür. Çalışma verileri Betimleyici Faktör Analizi ve En Küçük Kareler (EKK) yöntemi ile değerlendirilmiştir. Analiz sonuçlarına göre önceki yılın çay fiyatı arttıkça, bu yılın çay üretimini de arttırmaktadır. Gübre miktarı, üretim deneyimi ve arazi miktarındaki artışlar verim ve üretim artışında etkili olmuştur. Ayrıca çay üretimine yönelik destekler ve hane geliri artışları çay verimini düşürmektedir. Düşük verimli arazilerdeki çay bahçelerinde uygun bakım ve besleme yapılması hem çay verimini hem de kalitesini arttıracaktır. Verimsizleşen yaşlı çay bahçelerinin sökülerek yeni çay bahçelerinin tesis edilmesi ile hanehalkının refah seviyesi artırılabilir.

The tea production is carried out in five provinces located in the Eastern Black Sea region in Turkey. Artvin from these provinces is ranked 3th by providing 10% of the tea production in Turkey. However, tea yield in Artvin is not as high as in other provinces. The aim of the study is to help the economic development of the tea producer either by decreasing the effects of the factors causing the inefficiency in the tea production or by increasing the price of the tea with improving quality and environmentally friendly production. The sampling size of the study was determined using Unclustered Probability Sampling Method and face-to-face interviews were conducted with 100 individuals. The data were analyzed by Descriptive Factor Analysis and Ordinary Least Squares (OLS) method. As a result, as the price of tea in the previous year increases, the yield of tea in this year increase. Increases of the amount of land and fertilizer used and production experience were effective in yield and production increase. In addition, as income and tea support increase in the household, the tea yield is falling. If fertilization and pruning are done consciously in yield low land, both tea yield and quality will increase. The elderly tea gardens where yield cannot be raised with fertilizing and pruning are removed and instead of them with planting new tea plant, the welfare of the household can have been increased.