Yılmaz, AbdulkadirGözün, Ahmet Mahmut2024-10-032024-10-032023https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=G_oJ1rKE4SgJUkomyAKpR7K16hJgdpIG1QEcCuxfpDzP-JapjKGjqrnhAmTDtIMZhttp://hdl.handle.net/20.500.12403/2878Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel Bilimler Ana Bilim DalıBu çalışma İbnu'l-Cevzî'nin Zâdu'l-mesîr fî ilmi't-tefsîr adlı eserindeki filolojik yaklaşımlarını ele almaktadır. 510/1117 yılı civarında Bağdat'ta doğan İbnu'l-Cevzî, hadis, fıkıh, tefsir ve diğer İslami ilimler sahasında olduğu gibi Arap Dili ve Edebiyatı alanında da birçok eser kaleme almıştır. Tefsir alanında yazdığı eserlerin başında Zâdu'l-mesîr fî ilmi't-tefsîr gelmektedir. Müellif eserinde öncelikle tefsir, hadis, fıkıh gibi İslami ilimlere dair görüşlerini izhar ettikten sonra filolojik tahlillere değinmiştir. Eserde, genel itibari ile mütekaddimun ulemasının görüşleri derlenmiştir. Bazen görüşler arası tercihler yapılmıştır. Tefsir, diğer İslami ilimleri ihtiva ettiği gibi kıraat, fonetik, sarf ve nahiv açısından da oldukça zengin bir içeriğe sahiptir. Tefsirde Basra ve Kûfe nahiv ekollerine ait farklı görüşlere de yer verilmiştir. Bu ekollere ait görüşler tarafsız bir şekilde sunulmuştur. Ayetlerin irabı konusunda İrabu'l-Kur'an eserlerinden yararlanılmıştır. Bununla birlikte kıraatler ve Arap lehçeleri arasındaki irtibat kapsamlı bir şekilde izah edilmiştir. Aynı zamanda iyi bir şair olan müfessir, tefsirinde şiirlerle istişhât etmeye özen göstermiştir. Eserinde kendine ait şiirler de bulunmaktadır. Ancak istişhat ettiği şiirler genelde meşhur şairlere aittir. Şiirlerde geçen manen anlaşılmazı zor kelimeleri bazen açıklamıştır. Görüşlerinden yararlandığı âlimlerin yaptıkları tercihleri zikrederek kendi filolojik değerlendirmelerini zenginleştirmiştir. Böylece eser, okurlarına her yönüyle hitap eden ve özellikle muhtevası yönüyle filolojik anlamda zengin bir kaynak olma özelliğini taşımaktadır. Anahtar Kelimeler: Filoloji, Sarf, Nahiv, İbnu'l-Cevzî, Zâdu'l-MesîrThis study deals with the philological approaches of Ibnu'l-Cevzi in his work named Zâdu'l-mesîr fî ilmi't-tafsîr. Born in Baghdad around 510/1117, Ibnu'l-Cevzi wrote many works in the field of Arabic Language and Literature, as well as in the field of hadith, fiqh, tafsir and other Islamic sciences. Zâdu'l-mesîr fî ilmi't-tafsîr is one of the works he wrote in the field of tafsir. In his work, the author first mentioned his views on Islamic sciences such as tafsir, hadith, and fiqh, and then touched on philological analyzes. In the work, the views of the muqaddimun ulema were compiled in general. Sometimes, choices were made between opinions. Tafsir, as well as other Islamic sciences, has a very rich content in terms of recitation, phonetics, suffix and syntax. In the tafsir, different views of the Basra and Kufe syntax schools are also included. The views of these schools are presented in an impartial way. The works of Irabu'l-Qur'an were used on the interpretation of the verses. In the mean time, the connection between recitations and Arabic dialects has been comprehensively explained. Commentator, who is also a good poet, paid attention to prove with poems in his tafsir. There are also poems of his own in his work. However, the poems he used to prove generally belong to famous poets. He sometimes explained the complicated words that are difficult to understand in the poems. He enriched his own philological evaluations by mentioning the choices made by the scholars whose views he benefited from. Thus, the work has the characteristic of being a philologically rich resource that appeals to its readers in all aspects and especially in terms of its content. Key Words: Philology, suffix, syntax, Ibnu'l-Cevzi, Zadu'l- Mesirtrinfo:eu-repo/semantics/openAccessDilbilimLinguistics ; DinDoctoral Thesis1219793586