Elban, Mehmet2024-10-042024-10-0420181308-4445https://doi.org/10.12981/motif.459https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/400102http://hdl.handle.net/20.500.12403/4744Bu araştırmanın amacı tarihte kahraman/büyük adam düşüncesinin kökenlerini,kahramanların/büyük adamların tarih düşüncesinde ve eğitimindeki rolünü incelemektir.Araştırma konuya ilişkin literatürün sentezlendiği, kavramsallaştırmaların yapıldığı birderleme çalışmasıdır. Araştırmada kahramanların tarih düşüncesinde ve eğitimindekirolleri saptanmıştır. Buna göre ilkçağ uygarlıklarında kahramanların tarih düşüncesinde veeğitiminde sıkça görülen rolü insanları eğlendirmekti (Eğlendiren kahramanlar).İlkçağlardan ortaçağlara kadar tarih düşüncesinde ve eğitiminde kahramanların diğer birrolü ise ortak ata ve dindi (Ortak köken için kahramanlar ve dindar kahramanlar).İslamiyet’teki kahraman veli hikâyeleri ve Hıristiyanlık’taki kahraman aziz hikâyelerindekiamaç genelde din eğitimiydi. Ayrıca kahraman köken/ortak ata duygusu, yönetici elitleremeşruiyet sağlamaktaydı (Meşruiyet sağlayan kahramanlar). XVIII. ve XIX. yüzyıldaAvrupamerkezci yaklaşımların gelişmesiyle bilimde, sanatta, ilerlemede katkı sağlayankahramanlar yalnızca Batı Avrupalı görüldü (Avrupalılaştırılan kahramanlar). Doğutoplumların Avrupalıların bu temelsiz saldırılarına karşı savunmaları da yine kendikahramanları aracılığıyla yürütüldü (Savunan kahramanlar). XIX. yüzyılın diğer bir olgusuise milliyetçilik ve millî kimliklerin oluşmasıydı. Millî kimlikleri en iyi yansıtan kahramanlar,hem tarih düşüncesine hem de eğitime girdi (Millî kahramanlar). Bununla birlikte millîkahramanların gelişmesinde, milliyetçilik dışında Avrupamerkezci anlayışın Avrupalıkahramanlarıyla mücadele ayrı bir motivasyon sağladı. Bu bağlamdaki diğer olgu isevatandaşlıktı. Vatandaşlık için tarih düşüncesinde ve eğitiminde kahramanlarkullanılmaktaydı (Kahraman vatandaşlar). Başka bir rol ise farklı siyasi propagandaamaçlarına göre kahramanların hem yüceltilmesi hem de itibarsızlaştırılmasıdır (Siyasipropaganda amacıyla kahramanlar). Ayrıca XIX. yüzyılda kahramanlar toplumsal yapılardanfarklı olarak rastlantısal neden sağlamak için teorileştirildi (Rastlantısal nedenler içinkahramanlar). Böylelikle kahramanlar rastlantısal nedenler sağlamıştı. XX. yüzyılagelindiğinde geçmişin eğlendiren kahramanları popüler tarih yayınlarına girdi (Popülertarih yayınlarında eğlendiren kahramanlar). Diğer taraftan tarihyazımındaki farklıyönelimlerle artık kadınlar da bir kahraman oldu (Kadın kahramanlar). Bununla birliktetarih eğitiminde geleneksel tarihi kahramanlar sporcular, futbolcular, şarkıcılar, batman,superman gibi popüler kahramanlara ve süper kahramanlara dönüştü (Popülerkahramanlar ve süper kahramanlar). Kahramanların geçmişten günümüze değişmeyendiğer bir rolü ise onların ahlak ve değer eğitiminde kullanılmasıdır (Eğitici kahramanlar).trinfo:eu-repo/semantics/openAccessArticle11229811610.12981/motif.459400102