TÜRK DEMOKRASİ HAYATINDA ASKERİ UYARILAR: 1971- 2007 MUHTIRALARININ KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ

Abstract

En basit tanımıyla halkın yönetimi olan demokrasi, moderndünyanın en önemli kavramlarından biridir. Meşruiyetinin halkadayanması nedeniyle en saygın yönetim sistemidir. Bu sistemgünümüzde,seçilentemsilcileraracılığıylasürdürülmektedir.Demokrasilerde düzenli aralıklarla yapılan seçimlerde halk, iktidarıkullanacak olan yöneticileri seçmektedir. Seçilen bu kişiler belli dönemleriçinde ve yasal çerçevede iktidarı kullanmaktadır. Hükümet etmesürecinde, siyasal partilerin veya temsilcilerin halka karşı sorumluluklarıbulunmaktadır. Nitekim halk, iktidarın devamlılığı noktasında nihai vetek karar merciidir. Bu yönüyle demokrasi, aynı zamanda hesapverilebilir bir anlayışı barındırmaktadır. Türkiye, eksikliklerine rağmenyüzyılı aşkın demokrasi geleneğini içselleştirmeyi başarmış bir ülkedir.Türkiye, demokrasi hayatı boyunca farklı vesayet odaklarının tehditlerinemaruz kalmış, dönem dönem demokrasi askıya alınmış veya demokrasiyebalans ayarı verilmiştir. Ancak bütün bu gelişmeler, devletindemokrasiye olan inancından ve bağlılığından bir sapma meydanagetirmemiştir. Demokratik değerleri aşındıran bu süreçlerden,demokrasiye sarılarak çıkan ülkede, yaşanan anti-demokratikuygulamaların izlerini silmek için adımlar atılmaktadır. Başta anayasadeğişiklikleri olmak üzere, siyasal, hukuksal ve sosyo-kültürel çerçevedeyapılan reformlar bu amaca hizmet etmektedir. Demokratikdüzenlemeleri yaparken, farklı vesayet odaklarına hareket imkânıkazandıran alanları bilmek ve bu alanları ortadan kaldırmakgerekmektedir. Bunun için de tarihsel süreçte yaşanan vesayetgirişimleri çok iyi analiz edilmelidir. Bu çalışma, Türkiye’de bir vesayetunsuru olan TSK’nın, 1971 ve 2007 yıllarında siyasal iktidarlara yönelik verdikleri muhtıraları konu edinmektedir. Çalışmanın amacı, muhtırametinleri üzerinden asker-siyaset ilişkisinin irdelenmesidir. Çalışmadamuhtıra öncesi yaşanan gelişmelere yer verilirken yöntem olarak içerikanalizi yapılmış ve iki bildiri metni karşılaştırılarak muhtıraların ortak vefarklı yönleri belirlenmiştir.

In its simplest definition, the democracy ruled by the whole population isone of the most important concepts of the modern world. Due to thelegitimacy of the public is the most respected management system.Today, this system is carried out through elected representatives. Today,this system is carried out through elected representatives. In regularelections in democracies, the people choose the rulers who will use thepower. These elected persons use power within a certain period andwithin the legal framework. In the process of government, political partiesor representatives have responsibilities to the public. As a matter of fact,the people are the final and only decision-making authority for thecontinuity of power. In this respect, democracy also includes anaccountable understanding. Turkey is a country that has managed tointernalize the democratic tradition more than a century despite itsshortcomings. Turkey, have been subjected to threats of different tutelagecenters throughout the life of democracy, democracy periods suspendedor balancing democracy is given. However, all these developments did notcause a deviation from the state's belief in and democracy to democracy.Steps are taken to erase the traces of anti-democratic practices in thecountry, which embraces democratic values, and embraces democracy.Reforms in the political, legal and socio-cultural framework, especiallythe constitutional changes, serve this purpose. When making democraticarrangements, it is necessary to know the areas that provide mobility tothe different tutelage centers and to eliminate these areas. For thispurpose, the custody attempts in the historical process should beanalyzed very well. In this study, an element of tutelage in Turkey TSK,1971 and the memorandum submitted for political power in 2007, is thesubject. The aim of the study is to examine the relationship betweenmilitary and politics through memorandum texts. In the study, pre-memorandum developments were made while content analysis was madeas a method and two papers were compared and common and differentaspects of the memorandums were determined.