Karabağ Hanlığının Çarlık Rusyası’na İlhakı

Abstract

1801 yılında Doğu Gürcüstan’ın ilhakından sonra Çarlık Rusyası’nın esas hedefi Azerbaycanhanlıkları olmuştur. Zira Rusya’nın amacı Hazar Denizi kıyılarına kadar olan bölgeyi tamamen elegeçirmekti. Lakin İran buna itiraz etmekteydi. İki devlet bölgeye hakim olmak için 1804-1813 yıllarıarasında savaştılar. Bu savaşların sonucunda Azerbaycan hanlıklarının bazıları İran tehditlerindenkorunmak için Rusya himayesini kabul ettiler. Kabul etmeyenler ise Rusya tarafından işgal edildi.İran tehdidi dolayısıyla Rusya himayesini kabul eden hanlıklardan biri de Karabağ Hanlığıydı.Türkiye’de daha önce Karabağ Hanlığı ile ilgili bazı çalışmalar yapılmıştır. Fakat bu çalışmayıonlardan ayıran en önemli husus, Karabağ Hanlığının Rusya’ya ilhakı sürecinin ilk kez ayrıntılı birşekilde bu çalışmada değerlendirilmesidir. Konunun araştırılması sırasında dönemin kaynak eserlerive yayınlanmış arşiv belgeleri incelenmiş, Rusça yayınlanan tek gazete olan Kavkazya gazetesitaranmıştır.

After the annexation of East Georgia in 1801, the main target of Tsarist Russia was theAzerbaijani khanates. Because capturing of the whole region up to the shores of the Caspian Sea wasthe main target of Russia. However Iran was objected to this. The two states fought between 1804 and1813 to rule the region. As a result of these wars, some of the Azerbaijani khanates accepted theRussian protection against Iranian threats. Those who disagree were occupied by Russia.One of the Khanates who accepted the Russian patronage because of the Iranian threat was theKhanate of Karabakh. Some studies related to the Karabakh Khanate was done previously in Turkey.But the most important thing that distinguishes this study from them, it is the first time that theprocess of annexation of the Khanate of Karabakh to Russia is evaluated in detail in this study.During the investigation of the matter, the sources of the period and published archival documentswere examined and Kavkazya newspaper, the only newspaper published in Russian, was scanned.