TÜRKİYE’DE ENFLASYON, FAİZ ORANI VE DÖVİZ KURU ARASINDAKİ İLİŞKİNİN NEDENSELLİK ANALİZİ

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 1984 – 2017 yılları arasındaenflasyon, faiz ve döviz kuru arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu amaçdoğrultusunda, öncelikle Türkiye’de söz konusu değişkenler arasındakiilişkinin ekonomi üzerindeki etkisi parasal aktarım mekanizması aracılığıile açıklanarak teorik bilgiler sunulmuştur.Daha sonra enflasyon, faiz ve döviz kuru arasındaki ilişki OLSyöntemleri ile çözümlenmiş Toda - Yamamoto (TY) nedensellik testi ilearaştırılmıştır. Toda – Yamamoto (TY) nedensellik analizinin diğernedensellik analizlerine göre bazı avantajları vardır. Söz konusu buanalizde değişkenlerin düzeyde durağan olması gerekmediğinden dolayıfark almaktan kaynaklanan bilgi kaybı önlenmektedir.Toda – Yamamoto (TY) nedensellik analizini yapabilmek için ilkolarak değişkenlere durağanlık testi yapılmakta ve maksimumbütünleşme sayısı (dmax) belirlenmektedir. Daha sonra, AIC ve SIC gibibilgi kriterleri dikkate alınarak değişkenler için optimal gecikmeuzunluğu (k) ile modelin tahmin edilebilme derecesi [k(dmax)]belirlenerek geliştirilmiş VAR modeli seviyesinde tahmin edilmektedir.Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, Türkiye’de 1984 – 2017döneminde enflasyon, faiz oranı ve döviz kuru arasında faiz oranındanenflasyona doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Eldeedilen bu sonuç faiz oranının enflasyonu etkileyen önemli bir parapolitikası aracı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle 2002 yılındanitibaren Merkez Bankası’nın uygulamaya başladığı enflasyon hedeflemesipolitikası devam ettirilirken faiz oranlarının etkisinin göz önündebulundurulmasının yararlı olacağı söylenebilir.

The aim of this study was to investigate the relationship betweeninflation, interest rate, and exchange rate in Turkey for the periodbetween 1984 and 2017. In line with this aim, firstly the effect of therelationship between these variables on the Turkish economy throughmonetary transmission mechanism was explained and theoreticalinformation was presented.Then, the relationship between inflation, interest rate, andexchange rate was analyzed by OLS method and investigated using theToda–Yamamoto (TY) causality test. Toda - Yamamoto (TY) causalityanalysis has some advantages compared to other methods of causalityanalysis. In this analysis, since variables do not have to be stationary atlevel, information loss caused by taking difference is prevented.In order to perform Toda - Yamamoto (TY) causality analysis, firstly,the stationarity test is performed on variables and the maximum order ofintegration (dmax) is determined. Then, taking into account theinformation criteria, such as AIC and SIC, the augmented VAR model isestimated at level by determining estimated order level [k (dmax)] withthe optimal lag length (k) for the variables.According to the results obtained from the study, in Turkey, 1984- 2017 period, it is determined that there is one way causality, frominterest rate to inflation, between inflation, interest rate and exchangerate. This result shows that interest rate is an important monetary policyinstrument affecting inflation. For this reason, it can be said that takinginto account the effect of interest rates will be beneficial while theinflation targeting policy, which has been implemented by the CentralBank since 2002, is maintained.