Çevre Vergileri İle Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Analiz (1994 – 2014)

Abstract

Bu çalışmada, çevresel sorunların önlenmesinde etkili bir yönetim aracı olan çevre vergileri ve büyüme arasındaki ilişki araştırılmıştır. Literatürde çevre vergileri ve büyüme arasındaki ilişkilere farklı açılardan bakıldığında, sonuçların değişebildiği görülmektedir. Bu bağlamda Türkiye için söz konusu ilişki 1994-2014 dönemi arasında yıllık veriler kullanılarak Johansen Eşbütünleşme testi, Tam Değiştirilmiş EKK (Fully Modified OLS), Kanonik Eşbütünleşme Regresyonu (Canonical Cointegration Regression, CCR) ve Dinamik En Küçük Kareler (DOLS) teknikleri ile araştırılmıştır. Johansen Eşbütünleşme analiz sonucuna göre eşbütünleşik oldukları tespit edilen değişkenler arasında uzun dönemli ilişki olduğu belirlenmiştir. İçsellik probleminden dolayı Johansen Eşbütünleşme tahmin sonucu sadece işaret açısından yorumlanmış ancak büyüklük açısından yorumlanamamıştır. Bu yüzden Tam Değiştirilmiş EKK (Fully Modified OLS), Kanonik Eşbütünleşme Regresyonu (Canonical Cointegration Regression, CCR) ve Dinamik En Küçük Kareler (DOLS) teknikleri kullanılarak model yeniden tahmin edilmiş ve büyüklük açısından da yorumlanmıştır. Bu çalışmada Türkiye, Avrupa Birliği ülkeleri ve OECD ülkeleri çevresel vergilerin uygulama alanları bakımından karşılaştırıldığında, Türkiye’de çevresel vergilerin uygulama alanlarının sınırlı olmasına rağmen çevresel vergi gelirlerinin GSYİH içindeki payının gerek OECD ülkeleri gerekse Avrupa Birliği ülkelerindekinden daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, çalışmada elde edilen FMOLS, CCR ve DOLS tahmin sonuçlarına göre ise, büyüme oranındaki yüzde bir artış çevresel vergi gelirlerini sırasıyla % 1.808182, % 1.818228 ve % 1.892339 oranında artırmaktadır. Söz konusu tahmin sonuçlarının birbirine çok yakın değerler olduğu görülmektedir Bu sonuçlar, Türkiye’de iktisadi büyümedeki artış ile birlikte artan çevre kirliliğinin bertaraf edilmesi için daha yüksek oranlarda çevresel vergilerin alınması sonucunda ortaya çıkmış bir durum olabileceğini göstermektedir.