Türkiye’de Enflasyon, Faiz Oranı ve Döviz Kuru Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de 1984 – 2017 yılları arasında enflasyon, faiz ve döviz kuru arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle Türkiye’de söz konusu değişkenler arasındaki ilişkinin ekonomi üzerindeki etkisi parasal aktarım mekanizması aracılığı ile açıklanarak teorik bilgiler sunulmuştur. Daha sonra enflasyon, faiz ve döviz kuru arasındaki ilişki OLS yöntemleri ile çözümlenmiş Toda - Yamamoto (TY) nedensellik testi ile araştırılmıştır. Toda – Yamamoto (TY) nedensellik analizinin diğer nedensellik analizlerine göre bazı avantajları vardır. Söz konusu bu analizde değişkenlerin düzeyde durağan olması gerekmediğinden dolayı fark almaktan kaynaklanan bilgi kaybı önlenmektedir. Toda – Yamamoto (TY) nedensellik analizini yapabilmek için ilk olarak değişkenlere durağanlık testi yapılmakta ve maksimum bütünleşme sayısı (dmax) belirlenmektedir. Daha sonra, AIC ve SIC gibi bilgi kriterleri dikkate alınarak değişkenler için optimal gecikme uzunluğu (k) ile modelin tahmin edilebilme derecesi [k+(dmax)] belirlenerek geliştirilmiş VAR modeli seviyesinde tahmin edilmektedir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, Türkiye’de 1984 – 2017 döneminde enflasyon, faiz oranı ve döviz kuru arasında faiz oranından enflasyona doğru tek yönlü nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Elde edilen bu sonuç faiz oranının enflasyonu etkileyen önemli bir para politikası aracı olduğunu ortaya koymaktadır. Bu nedenle 2002 yılından itibaren Merkez Bankası’nın uygulamaya başladığı enflasyon hedeflemesi politikası devam ettirilirken faiz oranlarının etkisinin göz önünde bulundurulmasının yararlı olacağı söylenebilir.