Türkiye ile BRICS Ülkeleri Arasındaki Dış Ticaret Potansiyelinin Linder Hipotezi Çerçevesinde Değerlendirilmesi

Abstract

1961 yılında Staffan Linder tarafından geliştirilen Linder hipotezi, ülkeler arasındaki ticaretin kişi başına düşen gelir düzeyleri birbirine yakın olan ülkeler arasında gerçekleştiğini savunmaktadır. Bu hipotezi analiz etmek için kullanılan Linder değişkeni karşılıklı dış ticaret yapan ülkelerin kişi başına düşen gelirleri arasındaki farkı ifade etmekte ve bu hipoteze göre söz konusu ülkelere ait gelirler arasındaki fark azaldıkça ülkeler arasında ticaret yoğunluğu artmaktadır. Bu çalışmanın amacı, 1996 – 2016 döneminde Türkiye’nin BRICS ülkeleri (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika) ile yaptığı ihracat ve ithalatta Linder hipotezinin geçerliliği araştırmaktır. Söz konusu amaç doğrultusunda ihracat ve ithalattın bağımlı değişken olarak alındığı iki model ülkeler, firmalar gibi çeşitli kesit verilerin belirli bir zaman aralığı içinde bir araya getirilmesine imkan veren panel veri analizi kullanılarak ampirik olarak sınanmıştır. Türkiye ile BRICS ülkeleri arasında ihracat açısından Linder hipotezi geçerlidir. Buna göre, Türkiye ile BRICS ülkelerinin kişi başına düşen milli gelir düzeyleri arasındaki fark azaldıkça Türkiye’nin bu ülkelere yaptığı ihracat artmaktadır. Bir başka ifadeyle, Türkiye ile ticaret ortakları olan BRICS ülkelerinin gelirleri arasındaki %1 azalma, Türkiye’nin ihracatını %0.09 oranında artırmaktadır. Bu durum Türkiye ile BRICS ülkeleri arasındaki ticaretin endüstriler arası olduğunu göstermektedir. Diğer taraftan BRICS ülkelerinin gelirlerinde meydana gelecek %1’lik bir artış ise Türkiye’nin ihracatını %2.867 oranında artırmaktadır. Türkiye ile BRICS ülkeleri arasında ithalat açısından ise Linder hipotezi geçerli değildir.