Yazar "Gültekin, Ömer Faruk" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 9 / 9
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe BRICS ve MIST Ülkelerinde Ar-Ge Harcamaları İle Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma(2019) Boz, Füsun Çelebi; Bayramoğlu, Turgut; Gültekin, Ömer FarukNitelikli ürün üretimi dünya ülkelerinin kalkınma sürecinde çok önemli bir rolesahiptir. Bu doğrultuda gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülke günden güne bukonuya daha çok önem vermekte ve katma değeri yüksek ürün üretimi içinçalışmalarını artırarak devam etmektedir. Bu noktadan hareketle çalışmada BRICSve MIST1 ülke grupları adına 2000-2015 dönemi araştırma ve geliştirmeharcamaları ve yüksek nitelikli ürün ihracatı ilişkileri panel veri yöntemiylearaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre Çin, Türkiye ve Brezilya’da yüksekteknolojili ürün ihracatından AR-GE harcamalarına doğru tek yönlü birnedensellik ilişkisi olduğu ortaya çıkarken, Güney Kore’de ise bu ilişkinin çiftyönlü olduğu gözlenmiştir. Çin ve Brezilya gibi ülkelerde doğrudan yabancısermaye girişi teknoloji transferini artırmış, teknoloji transferi ise nitelikli ürünihracatını artırmıştır.Öğe Ekonomik Büyüme ve Gelişme Mental Hastalıkları Etkiler mi? Gelişmekte Olan ve Az Gelişmiş Ülkelerden Kanıtlar(2023) Gültekin, Ömer Faruk; İmamoğlu, İlyas KaysEkonomik büyüme ve gelişme süreci toplumlara refah artışı olarak yansırken başta kirlilik ve bazı hastalıkların ortaya çıkışı gibi olumsuz etkilere de yol açabilmektedir. Nüfus artışı ve şehir hayatının getirdiği stres ve baskılar da mental hastalıkların artışına yol açmaktadır. Bu çalışmanın amacı, azgelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, mental hastalıkların gelir, nüfus ve sağlık gibi önemli kalkınma göstergeleriyle olan ilişkilerini araştımaktır. Çalışmada 119 farklı ülkede 1995-2019 dönemi verileriyle mental hastalıklar üzerinde kişi başına düşen gelir düzeyi, doğumda beklenen yaşam süresi, kadın başı doğum oranı ve kilometrekare başına düşen insan sayısı değişkenleri kullanılarak Kuznets modeli yardımıyla araştırılmıştır. Tahmin sürecinde kantil regresyon testi sonuçlarına bağlı olarak mental hastalıklar ile kişi başına gelir arasında birçok kantil düzeyi için “U” şeklinde bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Mental hastalıkların kişi başına düşen gelir düzeyine bağlı dönüm noktası farklı kantil düzeyleri ortalaması için yaklaşık 2000 dolar olarak hesaplanmıştır. Ekonomik büyüme ve gelişme çabaları içerisinde olan toplumların, şehir hayatı ve kalabalık nüfusun neden olduğu risklere yönelik politika geliştirmelerinin mental hastalıkları azaltma sürecinde ülkelere avantajlar sağlayacağı söylenebilir.Öğe İNTİHARA UYARLANMIŞ KUZNETS EĞRİSİ: TÜRKİYE İÇİN BÖLGESEL BİR ANALİZ(2021) Saraçoğlu, Sıtkıcan; Gültekin, Ömer FarukKüresel ölçekte bir sorun olan intiharın iktisadi nedenlerle gerçekleşebilmesi, bu olgunun iktisadi bir bakış açısıyla incelenmesini gerekli kılmaktadır. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, Antonakakis ve Collins (2018) tarafından ortaya konan “İntihara Uyarlanmış Kuznets Eğrisi (Suicidal Kuznets Curve)” yaklaşımı temelinde Türkiye’deki intihar olgusunu bölgesel düzeyde analiz etmektir. Bu amaç doğrultusunda, bu çalışmada Türkiye’de İstatistiki Bölge Sınıflandırması (İBBS) Düzey 2’deki 26 alt bölgenin 2008-2018 dönemi TÜİK verileri ve panel veri analizi kullanılmıştır. İlk olarak, Breusch-Pagan LM ve Pesaran CD yatay kesit bağımlılığı testleri sonrasında ise Pesaran CIPS panel birim kök testi, Pedroni ve Westerlund panel eşbütünleşme testleri, DOLS ve CCEMG katsayı tahmincileri uygulanmıştır. Çalışmanın bulgularına göre, modelin geneli için “U” şeklinde bir “İntihara Uyarlanmış Kuznets Eğrisi” geçerli iken bölgeler arasında ise farklılıklar ortaya çıkmaktadır.Öğe PANEL VERİ VE MAKİNE ÖĞRENMESİ YÖNTEMİYLE GELİR DAĞILIMI VE İNSANİ GELİŞMİŞLİK ARASINDAKİ İLİŞKİ ÜZERİNE BİR ANALİZ(2022) Özden, Erdemalp; Gültekin, Ömer Faruk; Bayramoğlu, TurgutBu çalışmanın amacı, MİST ülkelerinde insani gelişme, şehirleşme ve kadın istihdam oranı gibi\rsosyoekonomik göstergelerin gelir dağılımı üzerindeki etkisini hem ekonometrik hem de makine öğrenmesi\ryöntemleriyle incelemek ve bu değişkenlerin gelir dağılımı kestirimindeki performanslarını ortaya koymaktır.\rEkonomi yazınında büyüme ile ilgili çokça çalışma olmasına rağmen gelir dağılımı olması gerektiği kadar yer\rbulamamıştır. Bu boşluğu doldurmak için olsa gerek son zamanlarda büyüme ile gelir dağılımı arasındaki\rçalışmaların yoğunluğu artmıştır. Bu amaçla MİST ülkelerinin 1990-2019 yılı Gini katsayıları, İGE, şehirleşme\rve kadınların iş gücüne katılımı verilerine ulaşılarak, panel veri yöntemi ve makine öğrenmesi yöntemlerinden\rbiri olan Destek Vektör Regresyonu yöntemi aracılığı ile iki ayrı analiz yapılmıştır. Yapılan analizler\rsonucunda tesadüfi etkiler modelindeki tüm belirleyicilerin gelir adaletsizliği üzerinde istatistiksel olarak\ranlamlı etkiye sahip olduğu anlaşılmıştır. Modelde İGE ve kentleşme %5 düzeyinde anlamlıyken kadınların iş\rgücüne katılımı ise %0,1 oranında anlamlı çıkmıştır. Tüm açıklayıcı değişkenlerin işaretleri negatiftir ve\rdolayısıyla gelir adaletsizliğini azaltıcı yönde etkilerinin olduğu söylenebilir. Kısaca çalışmanın sonucunda\rMIST ülkelerinin 1990 yılından bu tarafa İGE, şehirleşme ve kadınların işgücüne katılım değerleri iyileştikçe\rGini katsayıları iyileşmiş, yani bir başka ifadeyle bu ülkelerin gelir dağılımı daha adil olmuştur. Bu çalışmada\rliteratürde tespit edilen çalışmalardan farklı olarak Destek Vektör Regresyonu modeli de kullanılmış ve\rözellikle gelir adaletsizliğinin tahmini için daha uygun bir model ürettiği gözlemlenmiştir.Öğe Şehirleşme, Doğumda Yaşam Beklentisi ve Ticarileşmenin Gelir Eşitsizliği Üzerine Etkileri: Bağımsız Devletler Topluluğu ve Bazı Baltık Ülkeleri Üzerine Bir Araştırma(2022) Gültekin, Ömer FarukEkonomik gelişmenin önemli sonuçlarından biri ticaretin gelişmesi ve refah artışıdır. Refah artışının bir yansıması da insan ömrünün uzaması ve şehirleşmenin artmasıdır. Bu göstergelerin aracılığıyla toplumların ekonomik ve sosyal anlamda gelişmeleri beklenmektedir. Bu çalışmada 1991 sonrası Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla bağımsızlığına kavuşan Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleriyle birlikte bazı Baltık ülkelerinde refahın bir yansıması olarak ticarileşme, ortalama yaşam süresi ve şehirleşmenin gelir adaletsizliği üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Çalışmada, ticarileşmeyi temsil eden ticari açıklık ve ülkelerin dünya ticaretindeki payı, refah artışını temsil eden kentleşme ve gelir eşitsizliğini temsil eden vergi öncesi gelire bağlı Gini katsayısı ve vergi sonrası gelire bağlı Gini katsayısı incelenmiştir. Tahminler için dört farklı model oluşturulmuş ve her bir model için farklı sonuçlar elde edilmiştir. Analiz sürecinde tanımlayıcı istatistikler, korelasyon matrisi, çoklu doğrusal bağlantı, yatay kesit bağımlılığı, heteroskadastisite, otokorelasyon testleri yapılmıştır. Test sonuçlarına bağlı olarak Driscoll-Kraay testi uygulanmış ve sonuçlar tahmin edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, ticarileşmenin gelir eşitsizliğini artırıcı bir etkiye sahip olduğu, şehirleşmenin ise gelir eşitsizliğini azaltıcı bir etkiye sahip olduğu söylenebilir.Öğe Sezgisel Bulanık Mantık ve Entropi Tabanlı Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Finansal Performans Analizi: BİST’de İşlem Gören Enerji Şirketleri Üzerine Bir Uygulama(2020) Karcıoğlu, Reşat; Yalçın, Selçuk; Gültekin, Ömer FarukTeknolojinin hızla gelişmesi sonucunda enerjiye olan ihtiyaç her geçen gün artmaktadır. Artan enerji ihtiyacı ülkelerinekonomik kalkınma süreçlerinde enerji sektörünün hayati bir öneme sahip olmasına neden olmuştur. Bu çalışmadaBİST’te işlem gören 8 enerji şirketinin finansal performansı sezgisel bulanık mantık ve çok kriterli karar vermeteknikleri kullanılarak incelenmiştir. Çalışmada 8 enerji şirketinin 2013-2017 yıllarına ait gerçek verileri kullanılmıştır.Karar sürecinde; büyüme, faaliyet, kaldıraç, karlılık ve likidite olmak üzere 5 ana kriter ile 13 alt kriter kullanılmıştır.Yapılan analiz sonucunda 8 enerji şirketi arasında en iyi performansı Odaş Elektrik A.Ş gösterirken en kötüperformansı ise Ayen Elektrik A.Ş göstermiştir.Öğe A Socioeconomic Perspective on Suicide Cases: Studies on a Group of Middle-Income Countries(2023) Gültekin, Ömer Faruk; Emsen, Ömer SelçukSuicide is a phenomenon that poses a danger to all parts of society. It is highly likely that there is a strong correlation between socioeconomic indices and suicide rates. The study's goal is to research the relationship between suicide and socioeconomic indicators. In the study, suicide frequency for the period 1990-2017 (per 100 thousand people), per capita income, mean schooling, unemployment rate, and the share of cancer cases in the population variables of the BRICS and MIST country group members analyzed using the Panel ARDL method. According to results, suicide is negatively associated with per capita income and mean schooling. The relationship between the share of cancer cases in the population and suicide is positive. No significant relationship found between the unemployment rate and suicide. Due to certain limitations of the study and the multifaceted determinants of suicide, more studies are needed on the subject. In middle-income countries, increasing wealth and improving educational opportunities play a role in reducing suicide.Öğe Su Ürünlerinin Dış Ticaret Hacmine Etkisi: Çekim Modeli Yöntemi İle Türkiye Üzerine Bir Analiz(2022) Gültekin, Ömer Faruk; Özden, Erdemalp; Bayramoğlu, TurgutSu ürünleri önemli bir gıda kaynağı olmanın ötesinde sektörel anlamda çevre, istihdam, dış ticaret gibi birçok alanın ortak konusudur. Yapılan bu çalışma ile uluslararası iktisadın bir teorisi olan çekim modelinin öngörüleri doğrultusunda Türkiye’nin su ürünleri konusunda en fazla ticaret yaptığı on iki ülke ele alınarak, 1990-2019 verileri kullanılarak ülkenin ürettiği su ürünlerinin ve bu ürünlerle yaptığı ticaretin dış ticaret hacmi üzerindeki etkinliği araştırılmıştır. Çalışma sonucunda daha yüksek hasılalara sahip ticaret ortaklarının daha yüksek bir talep ve daha fazla ithalat şansı gösterdiği ve Türkiye tarafından üretim kapasitesindeki bir artışın ek ticaret hacimleri yaratabileceği, coğrafi mesafenin teorik beklenti ile uyumlu olarak tahmin edilen modellerde negatif ve istatistiksel olarak anlamlı bulunduğu ve nakliye maliyetinin Türkiye’nin yaptığı ikili ticaret performansını belirleyen kritik faktör olduğu anlaşılmıştır. Modele dahil edilen döviz kurunun dış ticaret haddi üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğu, deniz ürünleri ihracatının dış ticaret haddi üzerine pozitif ve istatistiki olarak anlamlı bir etkisi varken ithalatının ise negatif ve anlamlı bir etkisinin olduğu görülmektedir. Yapılan çalışma sonucunda modele dahil edilen bütün değişkenler üzerinden Türkiye’nin üretiminin artması durumunda çekim modeline uygun olarak ticaretinin artacağı sonucuna ulaşılmıştır.Öğe YOLSUZLUK VE İKTİSADİ GELİŞME İLİŞKİLERİ: LATİN AMERİKA, DOĞU AVRUPA VE ASYA ÜLKELERİ’NDEN ÖRNEKLER(2023) Gültekin, Ömer FarukYolsuzluk, toplumsal refah artışının önündeki en büyük engellerden biridir. Toplumlara bugün için büyük maliyetler oluşturmasının yanı sıra gelecek nesillere de ekonomik ve sosyal açıdan maliyetler oluşturur. Bu nedenle yolsuzluğun azaltılması, toplumların ekonomik gelişme gerçekleştirebilmeleri için çok önemlidir. Yolsuzluğun ekonomik gelişmeyle ilişkilerini araştırmak için Sovyet etkisi altında kalan bazı Avrupa ve Asya ülkeleri ve Latin Amerika ülkelerini kapsayan iki farklı model geliştirilmiştir. 2000-2019 döneminin araştırıldığı modellerde yer alan değişkenler yolsuzluk algı endeksi, kişi başına düşen gelir, yönetişim, enflasyon, kamu harcamaları, doğrudan yabancı yatırımlar, ticari dışa açıklık ve beşeri sermaye endeksidir. Modellerle ilgili temel sınamalar sonrası İki Aşamalı Sistem GMM ve panel ARDL yaklaşımlarına dayalı tahminler yapılmış ve 4 farklı tahmin sonucu elde edilmiştir. Sonuçlara göre, ilk modelde kişi başına düşen gelir artışı, beşeri sermaye endeksi, ticarileşme ve yönetişim, yolsuzluk üzerinde olumlu bir etkiye sahiptir. Öte yandan kamu harcamaları ve doğrudan yabancı yatırımların sonuçları Sistem GMM tahmini için istatistiksel olarak anlamlı değildir. İkinci modelde yolsuzluğun kişi başına düşen gelir artışını olumsuz etkilediği gözlenmiştir. Son aşamada Dumitrescu-Hurlin nedensellik testi yapılmış ve bazı değişkenlerden yolsuzluğa doğru tek yönlü nedensellik ilişkilerinin bulunduğu tespit edilmiştir.
