Türkçede Tutunmuş Sözler ve Ekler
Küçük Resim Yok
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Yazılı metinlerden takip edilerek varlığı bilinen, bugüne göre “eski” ya da “ilk” sözler ve ekler zaman içinde çeşitli değişmelere uğrarlar ya da zaman çizgisinde varlıklarını sürdüremez olup kullanımdan düşerler. Bazı sözler ve ekler ise kimi yerlerde tutunarak günümüz Türkçesinde varlıklarını sürdürmeye devam ederler. Türkoloji çalışmalarında bu tip sözler ve ekler “fosil” ve “saklantı” terimleri ile yer bulur. Bu yazıda “Tutunmuş” terimi teklif edilmektedir. “Tutunmuş” sıfatıyla adlandırılarak ele alınan bu tür söz ve eklerin tutunma yollarından biri, sözün eke veya ekin söze (gramatikal yapıya )tutunuşu sayesindedir. Başka bir yolu, sözün anlam genişlemesi veya daralmasıyla tutunuşudur. Bir diğer yolu olan başka söze tutunuşları ise, türküler ve şarkılar, meşhur yaygın şiirler, atasözleri, deyimler gibi edebî türler sayesinde olur. Bunlar, sözün ve ekin tutunup kalma ve kendini koruma yollarıdır. Bu tip sözler ve ekler kalıplaşan ifadelerde standartlaşıp; hatta klişeleşip süreklilik ve yaygınlık kazanırlar. Sürekli tekrar edilmeleri de o sözü ve o eki orada hem korur, hem devamını sağlar, hem de yaygınlaştırır. Bu sözler ve ekler kendi döneminde kullanıldığı biçimi ve anlamı ile yaşarlar; bunun dışında günümüz Türkçesinde bilinmez ve yaygın şekilde kullanılmazlar. Bu yazıda bahsedilen yollarla “tutunmuş” şekilde günümüzde yaşamaya devam eden; fakat standart Türkçede kullanımdan düşmüş sözler ve ekler incelenmiştir.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Tutunmuş sözler, tutunmuş ekler, standart Türkçe, dil kalıpları, edebî metinler., Attached words, clinging words, clinging suffixes, standard Turkish, literary texts.
Kaynak
Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi (Online)
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
Sayı
9
