Osmanlı müfessirlerinden Mahmûd Hamza Efendi'nin ilmî şahsiyeti ve noktasız harflerle yazdığı Dürrü'l-Esrâr isimli tefsiri
Küçük Resim Yok
Tarih
2020
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Bayburt Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
XIX. yy.da yaşamış bir Osmanlı müfessiri ve Hanefi fâkihi olan Mahmûd Hamza Efendi'nin hayatını ve Dürrü'l-esrâr isimli tefsirini konu edindiğimiz bu çalışmada bir Osmanlı âlimi olan Mahmûd Hamza Efendi'nin şahsiyeti, ilmî kişiliği, dönemin siyasi ve sosyal durumu ve bilhassa tefsiri ve tefsir metodu incelenmiştir. Araştırma üç bölümden meydana gelmiştir. Birinci bölümde Mahmûd Hamza Efendi'nin hayatı, ilmi şahsiyeti ve dönemin; siyasi, kültürel ve sosyal durumu ele alınmıştır. Bu bağlamda dönemin şartları ve Tanzimat'ın getirmiş olduğu değişim hareketlerinin toplum üzerindeki yansımalarına kısaca değinilerek Osmanlı bürokrasisinde saygın bir yere sahip olan Mahmûd Hamza Efendi'nin bu süreçte toplumsal huzuru sağlama ve eğitimin ıslahına yönelik olarak üstlenmiş olduğu etkin rol üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Mahmûd Hamza Efendi'nin hurûf-ı mühmele ile yazdığı tefsiri Dürrü'l-esrâr, genel olarak değerlendirilmiş ve onu diğer tefsirlerden ayıran özellikler tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu bağlamda Dürrü'l-esrâr, bu türün diğer bir örneği olarak Feyzî-i Hindî'nin Sevâtiu'l-ilhâm isimli tefsiriyle kısaca mukayese edilmiş, ardından tefsir külliyâtının önemli eserleri olan; Zemahşerî Tefsiri, Beyzâvî Tefsiri, Nesefî Tefsiri ve Celâleyn Tefsiri gibi eserlerle benzeştiği noktalar üzerinden kısa bir değerlendirmeye tâbi tutulmuştur. Bu bölümde ayrıca Dürrü'l-esrâr'da Kur'ân ilimlerinin işlenişi konusu ele alınmış ve buna dair, tefsirde yer alan bazı örnekler zikredilmiştir. Üçüncü bölümde ise Dürrü'l-esrâr'ın rivâyet ve dirâyet tefsir metodolojisini kullanma yöntemi incelenmiş ve her iki metodolojinin kullanımına ilişkin örneklere yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Mahmûd Hamza Efendi, Tefsir, Hurûf-ı mühmele, Dürrü'l-esrâr, Rivâyet Dirâyet
This study investigates the life, personality, scholarly wisdom of Mahmud Hamza Efendi, who was an Ottoman scholar and wisdom of hermeneutics and Hanafı jurist lived in the 19th century, the political and sociological states of his era, his hermeneutic piece, Dürrü'l-esrâr and his hermeneutics method. This study consists of introduction and three more sections. The first section of this study focuses on the life, scholarly wisdom of Mahmud Hamza Efendi and the state of the political, cultural and sociological of his era. By considering conditions of his era and effects of Tanzimat era on the civil life, more emphasis was put on his role on establishing tranquility of the society and education reform. In the second section, his hermeneutics book, Dürrü'l-esrâr was generally eveluated and what makes his book different than other hermeneutics books was investigated. Dürrü'l-esrâr was compared with Sevâtiu'l-ilhâm written with similar fashion and other major pieces of the hermeneutics science such as Zemahşerî, Beyzâvî, Nesefî and Celâleyn. In addition, sciences of the Quran were investigated in the piece, Dürrü'l-esrâr and some of the examples of them were given. In the third section, the use of narrative and wisdom hermeneutics methods in Dürrü'l-esrâr was assessed and examples of the two method were given. Key words: Mahmûd Hamza Efendi, Commentary, Undotted letter, Dürrü'l-esrâr, Narrative, Sagacity
This study investigates the life, personality, scholarly wisdom of Mahmud Hamza Efendi, who was an Ottoman scholar and wisdom of hermeneutics and Hanafı jurist lived in the 19th century, the political and sociological states of his era, his hermeneutic piece, Dürrü'l-esrâr and his hermeneutics method. This study consists of introduction and three more sections. The first section of this study focuses on the life, scholarly wisdom of Mahmud Hamza Efendi and the state of the political, cultural and sociological of his era. By considering conditions of his era and effects of Tanzimat era on the civil life, more emphasis was put on his role on establishing tranquility of the society and education reform. In the second section, his hermeneutics book, Dürrü'l-esrâr was generally eveluated and what makes his book different than other hermeneutics books was investigated. Dürrü'l-esrâr was compared with Sevâtiu'l-ilhâm written with similar fashion and other major pieces of the hermeneutics science such as Zemahşerî, Beyzâvî, Nesefî and Celâleyn. In addition, sciences of the Quran were investigated in the piece, Dürrü'l-esrâr and some of the examples of them were given. In the third section, the use of narrative and wisdom hermeneutics methods in Dürrü'l-esrâr was assessed and examples of the two method were given. Key words: Mahmûd Hamza Efendi, Commentary, Undotted letter, Dürrü'l-esrâr, Narrative, Sagacity
Açıklama
Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
Din, Religion
