Cemşîd ü HurşîdMesnevisindeki Epizot veMotiflerin Türk HalkHikâyeleri ve MasallarıylaMukayesesi
Küçük Resim Yok
Tarih
2021
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Sözlü anlatım yoluyla günümüze ulaşan halk hikâyeleri vemasallar, halk muhayyilesinde sentezlenen birçok kültürelunsuru ihtiva eder. Bu kültürel unsurların, yalnızca halkedebiyatı metinlerinde değil; klasik ve modern Türk edebiyatıürünlerinde de izlerini takip etmek mümkündür. Her edebigelenekte, önceki anlatılarla taşınan kültür birikimi, sosyalinanç sistemi ve yaşam tarzı sanatçı tarafından özümseniponun kendine has perspektifi ile yansıtılır. Özellikle klasik Türkedebiyatının tahkiye esasına dayalı nazım biçimlerinden olan mesnevilerde kadim anlatıların; inanışlar, mitler ve efsanelergibi kültürel miras ögelerinin etkileri yoğun biçimdehissedilmektedir. Bu durum şairlerimizin mesnevî formunuİran edebiyatı aracılığıyla tanıyıp kullanırken anlatılarını kendikültürleri ile özdeşleştirmeyi de başardıklarının birgöstergesidir. Ahmedî’nin 4798 beyitlik Cemşîd ü Hurşîd mesnevisi,edebiyatımızda tahkiye tekniği bakımından önemli bir yeresahiptir. Telif bir eser olan bu mesnevinin epizot ve motifleriaçısından ele alınıp Türk masalları ve halk hikâyeleri gibigeleneksel anlatı türleri ile benzerlik ve farklılıklarının tespitiçalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Bu makalede Türkkültürüne ait birçok halk hikâyesi ve masal incelenerek Cemşîdü Hurşîd’deki biçim ve işlev yönüyle tekrar eden epizot vemotifler bağlamında Dede Korkut Hikâyeleri, Elif ile Mahmut,Tahir ile Zühre, Raznihan ile Mahfiruze, Ferhad ile Şirin gibihalk hikâyelerinden ve Güneş Kızı, Kırk Oğlan, Altın Araba adlı masallardan örneklere yer verilmiştir. Ayrıca; metinlerarasındaki bağıntıları ortaya çıkarmak için mesnevinin olayakışı içindeki anlatımlar, zikredilen bu halk anlatı türleri ileözellikle kurgu dünyası, olağanüstülükler ve yapısal unsurlarnoktasında ihtiva ettiği benzerlikler üzerinden değerlendirmeyetabi tutulmuştur.
Açıklama
Anahtar Kelimeler
Kaynak
Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi
WoS Q Değeri
Scopus Q Değeri
Cilt
2
Sayı
27
