Tarihsel Türk Dili Alanında Limitatif İşlevli Bir Gramerleşme Örneği

Basit Öğe Kaydı
dc.contributor.authorAkpınar, Ahmet
dc.date.accessioned2024-10-04T19:07:36Z
dc.date.available2024-10-04T19:07:36Z
dc.date.issued2023
dc.departmentBayburt Üniversitesien_US
dc.description.abstractDillerde belirli bir dilsel düzeyde (isim, fiil, sıfat, zarf, edat gibi) bulunan bir sözcük eşzamanlı ya da artzamanlı gramerleşme süreçlerinin etkisiyle şekilce, işlevce ve anlamca farklılaşabilir. Aynı zamanda, dil içerisindeki çeşitli süreçlerden (fonolojik, morfolojik, sentantik, semantik gibi) geçerek gramerleşme seviyeleri yükselmeye ve buna paralel olarak söz dizimindeki diğer ögelerle olan bağımlılık seviyeleri azalmaya da başlayabilir. Diğer bir deyişle, donuklaşma ve işlevsizleşmeye uğrayarak edat, son çekim edatı ve morfem gibi çeşitli gramer birimlerine dönüşebilir. Edatlar, uzamsal ve zamansal ilişkileri ifade eden ve çeşitli anlamsal rollere atıfta bulunan dil birimleridir. Tarihsel Türk dilinin bazı alanlarında ve çağdaş lehçelerin birçoğunda bulunan edat türündeki sözcüklerden biri de çAK’tır. İlk defa Karahanlı Türkçesinde isim kategorisinde tanıklanan bu sözcük; artzamanlı ve eşzamanlı gramerleşme süreçlerinde isim, sıfat, zarf gibi anlamlı ögelerin yanı sıra görevli ögelere de dönüşerek cek/cah, çen/çan/çın/çin, çenli, çekem, çeyin, çeyre, -çe/-ça gibi gramer şekillerini meydana getirmiş, ayrıca tarihî ve çağdaş Türk lehçelerinde limitatif işlevinde kullanılmıştır. Bu yazıda, çAK sözcüğünün uzun gramerleşme süreçlerinin etkisiyle nasıl limitatif işlevli bir gramer ögesi durumuna geldiği tarihî ve çağdaş Türk dillerinden tanıklarla gösterilecektir.en_US
dc.identifier.doi10.34083/akaded.1376271
dc.identifier.endpage1846en_US
dc.identifier.issn2618-6349
dc.identifier.issue3en_US
dc.identifier.startpage1828en_US
dc.identifier.trdizinid1216978en_US
dc.identifier.urihttps://doi.org/10.34083/akaded.1376271
dc.identifier.urihttps://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/1216978
dc.identifier.urihttp://hdl.handle.net/20.500.12403/4746
dc.identifier.volume7en_US
dc.indekslendigikaynakTR-Dizinen_US
dc.language.isotren_US
dc.relation.ispartofAkademik Dil ve Edebiyat Dergisien_US
dc.relation.publicationcategoryMakale - Ulusal Hakemli Dergi - Kurum Öğretim Elemanıen_US
dc.rightsinfo:eu-repo/semantics/openAccessen_US
dc.subjectDilbilgisien_US
dc.subjectdilbilgiselleşmeen_US
dc.subjectedaten_US
dc.subjectson çekim edatıen_US
dc.subjectlimitatifen_US
dc.titleTarihsel Türk Dili Alanında Limitatif İşlevli Bir Gramerleşme Örneğien_US
dc.typeArticleen_US

Dosyalar

Koleksiyon

TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu