Şiî Müfessir Hâşim b. Süleymân el-Bahrânî'nin (ö. 1107/1696) tefsir metodu
Küçük Resim Yok
Tarih
2022
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Bayburt Üniversitesi
Erişim Hakkı
info:eu-repo/semantics/openAccess
Özet
Kur'ân'ı anlama ve yorumlama çabaları, onun nazil olduğu ilk dönemlerden itibaren başlayarak günümüze kadar devam etmiştir. İslam tarihinin iki ana mezhebinden biri olan Şîa da kendi mezhebinin esaslarına göre bir tefsir yöntemi geliştirmiştir. Şîa içinde bulunan ahbârîlik ve usûlîlik adlı iki farklı ekol arasında Kur'an'ı yorumlama metodu açısından önemli farklılıklar vardır. Ahbârîlik, rivayetleri önceleyip imamlardan gelen ahbâr ile Kur'ân'ı tefsir etmeye çalışırken, usûlîlik ehl-i sünnetin rey metoduna benzer bir metodu takip etmiştir. Ahbârîlere göre, Kur'an'ın tefsirini en iyi bilenler imamlar olup onların dışındakilerden gelen rivayetlere dayanarak yapılan tefsir, Kur'an'ın rey ile tefsir edilmesi anlamına gelir ki, bu da caiz değildir. Şiî âlimler arasında "Allâmetü'l-Bahreyn" lakabıyla anılan Bahrânî (öl. 1107/1696) de, el-Burhân fî tefsîri'l-Kur'ân adlı tefsirinde ayetleri ahbârî anlayışla yorumlamıştır. Yetmiş kadar eseri olan Bahranî'nin en önemli eseri, el-Burhân fî tefsîri'l-Kur'ân adlı tefsiridir. Ülkemizde Şiî müfessirler ve tefsirleri hakkında yapılan akademik çalışmalarda artış olmasına karşın Bahrânî'nin el-Burhân fî tefsîri'l-Kur'ân adlı tefsirini ele alan bir çalışma olmadığını tespit ederek bu konuyu çalışmaya karar verdik. Çalışmamızda Bahrânî'nin tefsir metodunu, tefsirinde dayandığı ilkeleri ve Kur'an ilimleri hakkındaki görüşlerini ortaya koymaya gayret ettik. Çalışmamıza müellifin hayatı, hocaları, talebeleri, eserleri ve Şîa içindeki konumunu tabakat ve teracim kitaplarından araştırarak başladık. Bu konudaki bilgileri Şîa kaynaklarından derlemeye özen gösterdik. Ardından el-Burhân tefsiri baştan sona inceleyerek çalışmanın asıl muhtevasını ortaya konmaya çalıştık. Müellifin görüşlerini en doğru şekilde ortaya koymak ve tahlil etmek temel hedefimiz olduğundan, her konuda sözü uzatmadan bir iki örnek vermekle yetindik. İmkânlar ölçüsünde bu alanda yapılmış olan benzer çalışmaları da inceledik. Bu çalışmamız neticesinde ortaya çıktı ki, Bahrânî Ehl-i beyti, Hz. Ali'yi ve taraftarlarını öven, buna karşın ilk iki halifeyi yeren rivayetlere tefsirinde çokça yer vermiştir. Muhammed el-Bâkır (öl. 114/733), Ca'fer es-Sâdık (öl. 148/165), Ali er-Rızâ (öl. 203/819) başta olmak üzere imamlardan nakledilen birçok rivayeti aktarmış; hatta Kur'an'ın üçte birinin Şîa ve düşmanları hakkında indiğini belirtmiş; nüzûl sebepleri hakkında da farklı açıklamalar yapmıştır. Müteşâbih ayetleri tefsir ederken zâhiri manadan ziyade bâtınî manaya ağırlık vermiştir. Onun tefsirinin başka bir önemli özelliği de mezhebî bir tefsir olarak İmâmiyye itikadını esas almasıdır. İmâmet ve velâyet, onun ayetleri tefsir ederken tavizsiz bir şekilde savunduğu iman esaslarıdır.
There are many sub-sects within the Shia, one of the two main sects of Islamic history. Within these sub-sects, the Imamiyya constitutes the main backbone. The Imamiyya also contains two different schools in itself under the name of akhbari and usuli. The fiqh perspectives of these schools and their understanding of tafsir on the Qur'an have significant differences in terms of methodology. Because, while the akhbarism, which prioritized the akhbar, tended to interpret the Qur'an with the narrations coming from their own imams, the people of usuli carried out tafsir studies with an understanding similar to the method of the people of the Sunnah. It is noteworthy that scholars who are generally akhbari narrate the Qur'an in the same style. According to them, the imams are the ones who know the tafsir of the Qur'an best. Tafsir and all explanations made with narrations other than imams mean tafsir of the Qur'an with rey, which is not permissible according to them. In this regard, while the works of tafsir are put forward, the tafsirs of the scholars who narrate from almost the same imams and certain circles are naturally similar to each other. The fact that there are some differences between them depends on the softening and rigidity that periodically emerges in the akhbari understanding. In his work titled "Bahrânî de al-Burhân", which is an Akhbari, and in his work titled "fî tafsîri'l-Qur'an", he also commented on the verses in the manner stated above, as well as the narrations praising the ahlibeyti, Hazrat Ali and his supporters, but especially the first two caliphs. He based his understanding of tafsir in this form on subjective narrations that evaluate many facts and events accepted in the Islamic world within the framework of sectarian bigotry. "Bahrani" thus tried to reveal the difference in the purpose of the relevant verses he dealt with, and the world of meaning of the Qur'an in general.
There are many sub-sects within the Shia, one of the two main sects of Islamic history. Within these sub-sects, the Imamiyya constitutes the main backbone. The Imamiyya also contains two different schools in itself under the name of akhbari and usuli. The fiqh perspectives of these schools and their understanding of tafsir on the Qur'an have significant differences in terms of methodology. Because, while the akhbarism, which prioritized the akhbar, tended to interpret the Qur'an with the narrations coming from their own imams, the people of usuli carried out tafsir studies with an understanding similar to the method of the people of the Sunnah. It is noteworthy that scholars who are generally akhbari narrate the Qur'an in the same style. According to them, the imams are the ones who know the tafsir of the Qur'an best. Tafsir and all explanations made with narrations other than imams mean tafsir of the Qur'an with rey, which is not permissible according to them. In this regard, while the works of tafsir are put forward, the tafsirs of the scholars who narrate from almost the same imams and certain circles are naturally similar to each other. The fact that there are some differences between them depends on the softening and rigidity that periodically emerges in the akhbari understanding. In his work titled "Bahrânî de al-Burhân", which is an Akhbari, and in his work titled "fî tafsîri'l-Qur'an", he also commented on the verses in the manner stated above, as well as the narrations praising the ahlibeyti, Hazrat Ali and his supporters, but especially the first two caliphs. He based his understanding of tafsir in this form on subjective narrations that evaluate many facts and events accepted in the Islamic world within the framework of sectarian bigotry. "Bahrani" thus tried to reveal the difference in the purpose of the relevant verses he dealt with, and the world of meaning of the Qur'an in general.
Açıklama
Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Anahtar Kelimeler
Din, Religion
